სააღდგომო ტრადიციები საქართველოში

“აღდგომას დასავლეთ საქართველოში ყველა ადრიანად ემზადებოდა ცისკარზე წასავლელად; ახალი მიცვალებულის პატრონი თავისი ჩამოსარიგით მიდიოდა თავისი მიცვალებულის საფლავზე და იქვე სუფრაზე აწყობდა სანოვაგეს; გათავდებოდა თუ არა ცისკარი, მღვდელი ჩამოივლიდა ყველა სუფრას, აკურთხებდა და შემდეგ ჭირისუფალი თავისი სანოვაგიდან ურიგებდა ცოტ-ცოტას ყველაფერს იქ მყოფთ. ოჯახში კი, სანამ სადილად დასხდებოდნენ, უფროსი ქალი აიღებდა საოჯახო განატეხს (ანთებული სანთელი კედელზე უნდა ყოფილიყო მიკრული), ჭიქით ღვინოს, განატეხს წაღმა შეატრიალდებდა და დაილოცებოდა: “აღდგომის ძალო და მადლო! კაი წელიწადი დაგვიყენე, ბევრი აღდგომა მოასწარი ყველა ჩვენიანს”.

ქართული სუფრის ტრადიციები – იმერეთი

ქართული სუფრის ტრადიციები მსოფლიოს ყველა კუთხეშია ცნობილი. ჩვენს სტუმართმოყვარეობას და გულუხვ დახვედრას არაერთი უცხოელი სტუმარი მოუჯადოებია. ჩვენმა ერმა საუკუნეების მანძილზე სტუმარ-მასპინძლობის მტკიცე ნორმები ჩამოაყალიბა. საქართველოს ნებისმიერ კუთხე-კუნჭულში სტუმარი ხელშეუხებელ პიროვნებად ითვლება. სტუმრის პატივისცემის ადათს ისე ჰქონდა გადგმული ფესვები, სახლში მოსული მოსისხლე მტრის დაცვაც კი სავალდებული იყო.

სტუმარ–მასპინძლობა, სუფრა

ქართველთა ყოფაში განსაკუთრებული ადგილი უკავია სტუმარმასპინძლობის ტრადიციას. შეიძლება ითქვას, რომ ქართველისთვის კულტად ქცეული, დაუწერელი კანონი სტუმრის პატივისცემისა, გამორჩეულ ხიბლს ანიჭებს ქართულ ხასიათს. მიუხედავადიმისა, რომ სტუმართმოყვარეობა თითქმის ყველა ხალხისთვისაა დამახასიათებელი, ქართველისთვის ის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია და დღემდე ხელშეუხებელ წესად ითვლება.

რა სარგებლობა მოაქვს ღვინოს?

ძველი ელინები ღვინის დოზებს ასე აყალიბებდნენ: პირველი ჭიქა ჯანმრთელობაა, მეორე – კმაყოფილება, მესამე – ტკბილი ძილი… მეოთხე – თავხედობა, მეხუთე – ალიაქოთი, მეექვსე – ტაკიმასხრობა, მეშვიდე – სიბრმავე და მერვე – დანაშაული.

ქართული სამზარეულო – კულინარული მიმოხილვა

ქართული სამზარეულო, კულინარიის სტილი, რომელიც საქართველოდან მომდინარეობს და ქვეყანაში საუკუნეების განმავლობაში ჩამოყალიბდა. საგრძნობი განსხვავებაა ქვეყნისრეგიონულ სამზარეულოებს შორის. აღმოსავლეთ საქართველოშიხორცის, ღვინის, პურეულისა და ცხოველური ცხიმების სიჭარბე შეინიშნება, დასავლეთ საქართველოს სამზარეულო კი ნიგვზითა და წიწაკით შეზავებული საწებლების, მხალეულის და რძის პროდუქტების კერძებით გამოირჩევა. საქართველო ღვინის სამშობლოა, აქ ვაზითითქმის ყველგან ხარობს, ქართულ ღვინოს ქვევრში აყენებენ.

საქართველოს კუთხეების სამზარეულო

მწვადის შეწვა – როგორც ხელოვნება

მწვადის შეწვა არც ისეთი იოლია, როგორც ერთი შეხედვით ჩანს. თანაც სიტყვა “შეწვა” პირდაპირი მნიშვნელობით არ უნდა გავიგოთ. სამწვადე ხორცი კი არ უნდა შევწვათ, არამედ დავბრაწოთ. მწვადი თავისავე ცხიმში უნდა მოიშუშოს. სწორედ ამით განსხვავდება მწვადი შემწვარი ხორცის სხვა კერძებისგან.

ასევე გასათვალისწინებელია, რომ ხორც-ასხმული შამფური ცეცხლის ალზე არ უნდა დავიჭიროთ, რადგან ხორცი გარედან დაიწვება, შიგნით კი უმი დარჩება. დაუწერელი წესია – მწვადი ნაკვერჩხალზე უნდა შეიწვას.

შოკოლადის სახეობები

 

საუკუნეების განმავლობაში წარმოიქმნა და ჩამოყალიბდა შოკოლადის მრავალი სახეობა. ეს განპირობებული იყო როგორც კულტურათა და ტრადიციათა თავისებურებებით, ასევე ტექნოლოგიური მიღწევებით. მაგალითად, თუ ახალ სამყაროში შოკოლადი ცხარე წიწაკით უნდა ყოფილიყო შეზავებული, ევროპელი გურმანებისთვის ის აუცილებლად ვანილთი და შაქარით უნდა გაემდიდრებინათ.

სასმელი, რომლითაც პირველად თხა მოიხიბლა

ყავის მარცვლები

დღეს ყავა მთელ პლანეტაზე ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული სასმელია, რომლის მეშვეობითაც ადამიანებს შორის კომუნიკაცია მარტივდება. ჭიქა ყავაზე დაპატიჟება 21-ე საუკუნეში ყველაზე მოდურ და სასიამოვნო ჟესტად ითვლება.

ჯერ კიდევ დიდი ხნის წინ დაიწყეს იმაზე ბჭობა, თუ როგორ და როდის შეიცნო ადამიანმა ამ ჯადოსნური სასმლის უცნაური მახასიათებლები. არსებობს უამრავი თეორია ყავის წარმოშობის შესახებ.

ცნობილი იტალიელი მოგზაური პიეტრო დე ვალე დარწმუნებული იყო, რომ ყავის მოხმარების ტრადიცია ჯერ კიდევ ტროას ომიდან მოდიოდა. ჰომეროსის “ოდისეაში” ერთგან ნახსენებია ყავა, რომელსაც მშვენიერი ელენე ღვინოში ურევდა, რათა დარდი გაექარვებინა და გაბრაზება დაეცხრო.

თამადა და ტოლუმბაში – წარმოშობის ისტორია

ისე სუფრა არ გაიშლება ჩვენს ხალხში, მდიდრებში თუ ღარიბებში, რომ თამადა და ტოლუმბაში არ ამაირჩიონ, არ დასონ სუფრაზე და პირველი ალაგი არ მისცენ.მაგრამ არა მგონია ბევრმა იცოდეს ჩვენში – თუ რას მოასწავებს ამგვარი ჩვეულება და რა მნიშვნელობა აქვს თამადისა და ტოლუმბაშის არჩევას.

“გაშალეთ სუფრა, გადმოჰფინეთ ბანზე ხალები…”

თბილისი რომ ყოველთვის გზაგასაყარს წარმოადგენდა, ახალი ამბავი არაა. ჩვენს ქალაქში აღმოსავლეთიდან ზაფრანითა და მიხაკ-დარიჩინით გაჯერებული სიო ქროდა, ხოლო დასავლეთიდან “პაჟარსკი კატლეტები” და, როგორც ბარბარე ჯორჯაძე იტყოდა, “ბლამანჟე” იკიდებდა ფეხს და მკვიდრდებოდა ქართულ გემოვნებაში. მრავალეროვან ქალაქში ტრადიციათა სიმრავლემ ცალკე კულტურა ჩამოაყალიბა, სადაც ქართული, სომხური, აზერბაიჯანული, რუსული და ევროპული ტრადიციები ერთმანეთზე იყო გადაჯაჭვული.